Dolegliwości bólowe kręgosłupa mogą mieć rozmaite przyczyny

Przyczyny „kręgosłupowe”

  • bóle przeciążeniowe (tzw. posturalne), które mogą być związane z przyjmowaniem nieprawidłowej postawy ciała np. podczas dłuższego siedzenia, pochylania się do przodu, podnoszenia i dźwigania przedmiotów w niewłaściwej pozycji a także długotrwałe przyjmowanie pozycji stojącej czy nieprawidłowego ułożenia ciała podczas snu.
  • dyskopatia (inaczej przepuklina jądra miażdżystego czy „wypadnięcie dysku”) – związana najczęściej z pojawieniem się silnego bólu w okolicy lędźwiowej kręgosłupa, niekiedy z promieniowaniem bólu do pośladka czy kończyny dolnej, drętwieniem nogi. Ten rodzaj bólu może nasilać się podczas pochylania do przodu.
  • kompresyjne złamania kręgów (często występujące w osteoporozie) – bóle mogą nasilać się podczas kaszlu, kichania, wypróżniania się
  • zwężenie (stenoza) kanału kręgowego – w schorzeniu tym do bólów kręgosłupa lędźwiowego dołączają się
    z czasem trudności w chodzeniu, niemożność zgięcia kończyn dolnych w biodrach przy wyprostowanych kolanach
  • rzadszymi ale bardzo poważnymi przyczynami są:
    infekcje np. zapalenie szpiku kostnego oraz guzy kręgosłupa lub rdzenia kręgowego

Przyczyny „pozakręgosłupowe”

  • tętniak aorty brzusznej
  • niektóre schorzenia – układu pokarmowego: ropnie uchyłków, zapalenie uchyłków jelita grubego, ostre zapalenie
  • trzustki, zapalenie wyrostka robaczkowego
    -układu moczowego: zapalenie prostaty, odmiedniczkowe zapalenie nerek
    -układu rozrodczego kobiet: ciąża pozamaciczna, rak jajników, zapalenie jajowodów
  • półpasiec
  • choroba kości Pageta
  • szpiczak mnogi
  • schorzenia autoimmunologiczne (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapalenie stawów, zapalenie stawów reaktywne, zapalenia stawów w przebiegu zapalnych chorób jelit)
  • fibromialgia – związana z występowaniem uogólnionego bólu, któremu często towarzyszy przewlekłe zmęczenie, zaburzenia snu, objawy depresyjne, lęk, zaburzenia koncentracji.

U przeważającej części osób z bólami kręgosłupa lędźwiowego występują bóle przeciążeniowe. Warto samemu zadbać o ich zminimalizowanie najczęściej poprzez samokorekcję pozycji.

Osoby przebywające dłuższy czas w pozycji siedzącej z upływem czasu przyjmują przygarbioną postawę. Po pewnym czasie pojawiają się dolegliwości. Początkowo może to być jedynie dyskomfort w okolicy pleców, przechodzący następnie w ból, który z czasem nasila się podczas wstawania, a czasem utrudnia przyjęcie wyprostowanej sylwetki.

Aby temu zapobiec, ważne jest, aby podczas siedzenia cały czas zachowywać prawidłowe wygięcie w odcinku lędźwiowym kręgosłupa tzw. lordozę.

Należy zaopatrzyć się w prawidłowy fotel czy krzesło do pracy przy biurku lub stosować tzw. wałek lędźwiowy. Kilka razy w ciągu dnia należy wykonać tzw przeprosty, czyli zgarbić się- silnie wyprostować pogłębiając lordozę, kilka razy powtarzając czynność w jednym cyklu.
Wspomniany powyżej wałek lędźwiowy powinien stać się nieodłącznym atrybutem również w domu podczas wypoczynku na kanapie czy fotelu, w czasie dłuższej podróży samochodem (zawodowi kierowcy!) czy wielogodzinnego lotu samolotem.

U osób przebywających dłuższy czas w pozycji stojącej mogą występować dolegliwości bólowe pleców związane z nadmiernym powiększaniem lordozy lędźwiowej. Należy wówczas kilkakrotnie w ciągu dnia zmniejszyć wygięcie kręgosłupa poprzez wyciągnięcie tułowia do góry, wciągnięcie mięśni brzucha i napięcie pośladków. Czynność tą należy powtórzyć kilkakrotnie w cyklu.

Osoby wykonujące pracę związaną z przyjmowaniem pozycji zgarbionej, a także z podnoszeniem, dźwiganiem ciężkich przedmiotów powinny kilka razy dziennie stanąć prostując się, a następnie kilkakrotnie odginając się do tyłu. Podnoszenie powinno odbywać się w oparciu o siłę wyprostowanych nóg, a nie z wykorzystaniem pleców jako dźwigni.

Ważne jest również, żeby pamiętać o kilkakrotnym przeprostowaniu do tyłu przed przystąpieniem do dźwigania ciężaru (np. rozładunku towaru po wielogodzinnej jeździe samochodem).

Bóle kręgosłupa lędźwiowo- krzyżowego u części osób mogą być związane z przyjmowaniem pozycji leżącej. Na powstanie takiej sytuacji może wpływać źle dobrany materac lub nieprawidłowe łóżko (nie powinno się sypiać na wersalkach, nierównych podłożach, rozkładanych tapczanach). Materac zaś nie powinien być ani zbyt twardy ani zbyt miękki (nie zaleca się materaców wodnych) ale dobrany w taki sposób aby lekko uginał się (o około 3 cm) dopasowując do naszej sylwetki ciała. Najlepszą do snu jest tzw. pozycja embrionalna, czyli leżenie na boku z ugiętymi lekko nogami. Nie powinno się stosować dużych poduszek, najlepiej jest spać na poduszeczkach tzw „jaśkach” lub na poduszkach ortopedycznych. Taką pozycję można zmodyfikować kładąc jedną poduszeczkę pod głowę, a drugą pomiędzy kolana. Rano po przebudzeniu nie powinniśmy od razu wstawać, wcześniej należy się porozciągać „jak kot” następnie usiąść, opuścić nogi i dopiero stanąć.

Jeżeli pomimo prawidłowo dobranego materaca, poduszek i pozycji nadal występują dolegliwości, wskazane jest zastosowanie specjalnego wałka lędźwiowego wiązanego z przodu, aby nie przesuwał się w czasie snu.

Dolegliwości bólowe kręgosłupa w odcinku lędźwiowym mogą także nasilać się podczas kaszlu czy kichania. Należy wtedy stanąć w pozycji odgiętej do tyłu aby zminimalizować ból.

Należy również pamiętać aby po uprawianiu aktywnego sportu nie siadać w pozycji przygarbionej, która może spowodować wystąpienie bólu krzyża ale w pozycji wyprostowanej albo z wałkiem pod plecami. Bóle kręgosłupa lędźwiowego występujące po uprawianiu sportu najczęściej związane są z przyjmowaniem złej postawy bezpośrednio po jego zakończeniu a nie samą aktywnością fizyczną.

Pamiętajmy aby unikać gwałtownych ruchów w obrębie kręgosłupa, zwłaszcza ruchów rotacyjnych (skręty, skłony). Duże zagrożenie stanowi połączenie gwałtownego ruchu z ciężarem zewnętrznym.

Bardzo ważne jest aby dbać o prawidłową wagę ciała – każdy dodatkowy kilogram stanowi obciążenie dla struktur kręgosłupa.